Piękne, zadbane włosy to marzenie praktycznie wszystkich ludzi na świecie. U mężczyzn stanowią niezwykle ważny element podkreślający ostre rysy twarzy, czyniąc ich w ten sposób osobowościami dominującymi. Niestety, coraz częściej, obserwuje się niepokojący trend w społeczeństwie - utratę owłosienia skóry głowy. Chyba nikogo nie dziwi już fakt, że łyse poletka na głowie odbierają człowiekowi radość życia, pewność siebie, atrakcyjność i chęć do działania. Bardzo często stają się powodem kompleksów i społecznego wykluczenia. Jakie są przyczyny łysienia, a jakie metody leczenia? O tym, przeczytasz poniżej.
Prawidłowy wzrost włosa - jak przebiega?
Włosy stanowią naturalną ochronę skóry głowy przed wszelakimi czynnikami pochodzącymi z zewnątrz. Niegdyś pełniły funkcję termoregulacyjną, ale w dobie XXI wieku, ta właściwość znacznie traci na znaczeniu. Cykl rozwojowy włosów na skórze głowy, odbywa się u człowieka w sposób asynchroniczny, czyli sąsiadujące ze sobą mieszki włosowe znajdują się w różnych stadiach rozwojowych.
- I etap - anagen - jest to kluczowa faza rozwoju włosa. Na tym etapie w komórkach propagujących wzrost naszych keratynowych tworów, zachodzą liczne podziały mitotyczne. Potem komórki poczynają rosnąć w dół, otaczając strukturę mieszka, zwaną "brodawką włosową". Nieco później mieszek ulega wydłużeniu, a włos swobodnie rośnie.
- II etap - katagen - faza, w której włos poczyna się starzeć. Stopniowo staje się coraz to cieńszy, a niebawem powstaje kolumna, która kluczową strukturą kolejnej fazy.
- III etap - telogen - czas spoczynku. Włos u nasady zakończony jest tzw. "kolbą", nierzadko otoczoną przez woreczek z komórek nabłonkowych. Od spodu kolby tworzy się nowy włos, który wypycha stary. W ten oto sposób, keratynowy twór w prawidłowych warunkach kończy swój żywot.
"O rany, ja łysieję!" - wszystko o tym, jakie mogą być powody nadmiernego wypadania włosów
- Łysienie androgenowe - androgeny to hormony płciowe, produkowane przez korę nadnerczy i jądra bądź jajniki. Nadmiar hormonów płciowych, sprzyja łysieniu. Wszystko odbywa się za sprawą receptorów androgenowych, obecnych również w mieszkach włosowych. Jednym z zadań androgenów jest rozwój owłosienia okolic intymnych. Wszyscy dobrze wiemy, że włosy łonowe są o wiele grubsze i mocniejsze, niż te, zlokalizowane głowie. Niestety, natura wyposażyła mieszki wszystkich włosów w receptory androgenowe. Oznacza to, że zarówno testosteron, jak i jego pochodna, obecna także w organizmach kobiet - dihydrotestosteron (DHT), stymulują cebulki włosowe na całym naszym ciele. Nadmiar hormonów płciowych, działa mocno na niekorzyść tych delikatnych, umieszczonych na głowie. W przypadku mężczyzn zdarza się, że cebulki na skórze głowy, są zwyczajnie nadwrażliwe na działanie androgenów, dlatego też wypadają. To zjawisko bardzo często dotyka mężczyzn po 50 r.ż. Charakterystyczną cechą tego schorzenia jest stopniowy zanik linii włosów na czole. Niebawem pojawiają się zakola na skroniach. U kobiet łysienie androgenowe związane jest z obniżonym stężeniem estrogenów. Przerzedzeniu ulegają włosy zlokalizowane na środku głowy. Ten typ łysienia dotyczy głównie kobiet po menopauzie.
- Łysienie plackowate - charakterystyczna jest utrata włosów w postaci ognisk. Bardzo często proces chorobowy obejmuje całą skórę głowy, w wyniku czego następuje wyłysienie całkowite. Podłoże choroby nie jest do końca poznane, ale podkreśla się tutaj rolę czynnika genetycznego i chorób autoimmunologicznych. Choroby z autoagresji to te, w przebiegu których, nadwrażliwy układ immunologiczny błędnie widzi wroga we własnych tkankach. Być może to wirusy, posiadające podobne białko, jak to, które jest obecne w ludzkim ciele, wniknęły do organizmu, nasze krwinki białe je pokonały i zapamiętały obraz wroga, a potem na skutek dramatycznej pomyłki, poczęły niszczyć swoje struktury, myśląc, że to właśnie ten wirus. Jest to możliwe, że komórki odpornościowe uderzają w delikatne cebulki włosowe, a ich ziarnistości ze skłonnościami do lizy, poczęły nagle rozpuszczać elementy mieszków włosowych. Na ich miejscu powstaje blizna, przez którą, włosy nie zdołają się przebić.
- Łysienie bliznowaciejące - na skutek procesu zapalnego powstaje limfocytarny naciek na skórze głowy. Oznacza to, że naczynia krwionośne stają się przepuszczalne dla komórek immunologicznych, które podobnie, jak w łysieniu plackowatym, niszczą cebulki włosów. Uszkodzenie mieszków jest trwałe i nie da się przywrócić im sprawności. Niektórzy uważają, iż to schorzenie wynika z rozwoju liszaja płaskiego bądź jest manifestacją choroby układowej - tocznia rumieniowatego.
- Łysienie na skutek urazu mechanicznego - jeśli, zdarzyło Ci się rozbić głowę, a w miejscu uszkodzenia powstała blizna, bardzo możliwe, że włosy nie odrosną, bo tkanka łączna bliznowata zakryje całkowicie mieszki, a procesy obronne organizmu spowodują rozpuszczanie mieszków włosowych.
- Anemia i awitaminozy - jeśli masz anemię, Twoja krew jest słaba, a zatem, tlen i substancje odżywcze słabo się z nią wiążą. Nie licz na piękne włosy i zdrową skórę, jeśli, Twoje komórki nie dostają odpowiedniej ilości minerałów.
- Łojotokowe zapalenie skóry - nadmiar grzyba Malassezia furfur gromadzi się na Twojej skórze i powoduje grubopłatowy łupież, a skóra głowy swędzi. Powstają żółte, białe strupy, które się sączą, a z rany wydostają się komórki odpornościowe. Grzyb Malassezia normalnie bytuje na naszej skórze i zjada nadmiar łoju, ale, jeśli, Twoje reakcje odpornościowe są osłabione, a łój np. na skutek zaburzeń hormonalnych, ma zmieniony skład, możliwe, że grzyb zacznie kolonizować Twoją skórę. Nadmiar niektórych składników łoju, może być dla niego znakomitą pożywką. Na głowie wywoła wspomniane Łojotokowe Zapalenie Skóry, a na plecach tzw. "łupież pstry".
Toczeń - jaka jest jego rola w łysieniu?
Utrata owłosienia jest jednym z głównym objawów tocznia rumieniowatego. Według statystyk, występuje u 50% chorych. Łysienie może wynikać zarówno z rozwoju choroby, jak i na skutek leków, przyjmowanych w trakcie terapii. Przebieg łysienie może zarówno przebiegać w sposób bliznowaciejący, jak i bez blizny. Co ciekawe, bardzo często, obie postacie łysienia nakładają się na siebie.
- Niebliznowaciejące łysienie w przebiegu tocznia może mieć naprawdę rozmaity charakter! Bardzo często pojawia się tzw."telogenowe wypadanie włosów", czyli włosy początkowo cieńczeją, a później wypadają na skutek zmian metabolicznych i hormonalnych. Na ogół odrastają po ok. 6 miesiącach, jeśli, zostanie wdrożona odpowiednia terapia.
- Łysienie rozsiane (telogenowe) - w bardzo szybkim tempie dochodzi do utraty ok. 30% włosów z całej głowy!
- Włosy toczniowe - keratynowe twory w linii czołowej stają się cienkie, słabe, szorstkie, suche, a niebawem wypadają. Włosy toczniowe i telogenowe bardzo często występują razem.
- łysienie typu "ophiasis" - pojawiają się faliste ubytki włosów, które przypominają węża, usadowionego u podstawy skóry głowy.
Leczenie łysienia
Nie da się ukryć, że leczenie łysienia jest niezwykle trudne. Czynniki powodujące przykre skutki bardzo często nie są widoczne gołym okiem, a drobnoustroje, które sprzyjają rozwojowi choroby dobrze się maskują i nierzadko, jest ich więcej niż jeden. Leczenie zależy od tego, co może być przyczyną rozwoju łysienia.
- Mezoterapia - nowoczesny zabieg aplikowania osocza bogatopłytkowego bądź kortykosteroidu bezpośrednio do mieszków włosowych. Substancje lecznicze działają wewnątrz mieszków włosowych i intensywnie pobudzają porost włosów. Metoda polecana w rozwoju łysienia androgenowego. Urządzenie wykonujące zabieg składa się z tysięcy drobniutkich igiełek, które precyzyjnie trafiają w każdy mieszek, a następnie wstrzykują do środka, substancje pobudzające rozwój włosów.
- leczenie hormonalne endokrynologiczne - należy wyrównać poziom hormonów, obniżyć dihydrotestosteron, a u kobiet zwiększyć poziom estrogenów.
- Minoksydyl - środek, który rozszerza naczynia krwionośne mieszków włosowych i stymuluje podziały komórkowe.
- finasteryd hamujący 5-reduktazę, która wiąże androgeny do mieszków włosowych. Zablokowanie reduktazy, to brak wrażliwości cebulek skóry głowy na androgeny!
- Przeszczep włosów - brzmi drastycznie, a w rzeczywistości to drobny zabieg polegający na wydobyciu cebulek włosowych, tkwiących głęboko pod skórą głowy, na zewnątrz. Tym samym, nic nie ma prawa blokować ich rozwoju! O liczbie mieszków, które ulegną przeszczepowi, decydujesz sam. Metoda polecana osobom z trwałym genetycznym łysieniem, zwłaszcza bliznowaciejącym.
- Środki przeciwgrzybicze - na rynku jest ich miliony! Stosować je należy, gdy podejrzewamy, że na naszej skórze rozwija się grzyb, np. wspomniany wyżej Malassezia furfur. Pamiętaj jednak, że znanych jest całe mnóstwo pasożytów, mogących powodować utratę owłosienia, a nawet bliznowacenie skóry głowy! Wiedz, że lekarz może skierować Cię na specjalistyczne badania, gdzie zostanie od Ciebie pobrany materiał biologiczny w postaci zeskrobin, które trafią do laboratorium. Dopiero tutaj, okaże się na co chorujesz. Wiedz, że leczenie dermatoz skórnych jest żmudne. Leczenie zależy od rodzaju patogenu bądź kilku patogenów, kolonizujących Twoje ciało. Poza tym, skoro zostałeś zaatakowany, najprawdopodobniej masz zaburzoną florę bakteryjną skóry, nieprawidłowo się odżywiasz, chorujesz na cukrzycę lub masz alergię. I te czynniki należy leczyć, inaczej choroba wróci!
Źródła:
- Ambroziak M., Langner A., Łysienie plackowate - etiopatogeneza i leczenie
- Brzezińska-Wcisło L., Fizjologia i patologia wzrostu i utraty włosów na głowie u człowieka
- Domin A., Domin P., Alopecia areata - łysienie plackowate - problem terapeutyczny?
- Kubasik P., Ocena skuteczności leczenia androgenowego przy użyciu śródskórnego ostrzykiwania osoczem bogatopłytkowym
- Łuczak M., Łuczak T., Leczenie ogólne łysienia plackowatego
- Maciejewska J., Łysienie bliznowaciejące
- Styczeń P., Włosom na ratunek
